اُتیسم چیست؟

اختلال طیف اوتیسم Autism spectrum disorder یا به اختصار (ASD)، اصطلاحی برای گروهی از اختلالات پیچیده ی رشد مغز است. این اختلالات در درجات مختلفی با مشکلاتی در تعامل اجتماعی، ارتباط کلامی و غیر کلامی و رفتار های غیر قابل انعطاف و تکراری مشخص می شود. دو معیار تشخیصی اولیه برای اوتیسم عبارتند از : 1-نقص مداوم در ارتباطات و تعاملات 2- دامنه ی محدود تمایلات و عملکرد رفتارها و فعالیت های تکراری.

شدت اوتیسم و میزان چالشی که برای افراد ایجاد می کند برای هر فردی متفاوت است. متخصصین بالینی در هر زمینه، یکی از سطوح شدت را مشخص می کنند(سطوح بر اساس مهارت های ارتباطی و انواع رفتار های محدود کننده و تکراری مشخص می شوند): 1- به کمک نیاز دارد 2-به کمک قابل ملاحظه نیاز دارد 3-به کمک خیلی زیاد نیاز دارد. مثلا برای سطح 1، شخص جملات کاملی به کار می برد اما برای برقراری یک گفتگوی روان دو طرفه دچار مشکل است. برای سطح 2 ،فرد می تواند از جملات کوتاهی استفاده کند ولی فقط در مورد مجموعه ای از علایق محدود خود صحبت می کند و در سطح 3 ، فرد با چند کلمه ی محدود یا بدون استفاده از هیچ کلامی مکالمه را شکل می دهد و فقط برای رفع نیاز خود درگیر این موضوع می شود یا فرد از روش های بسیار غیر معمول برای تعامل با دیگران استفاده می کند.

نشانه های اوتیسم عموما تا قبل از 3 سالگی قابل مشاهده هستند و اغلب والدین بیان می دارند که از زمان تولد یا کمی پس از آن، کودکشان زمینه ی نگرانی آنها را به وجود آورده است، زیرا کودکشان به تعامل اجتماعی علاقه ای نشان نداده است. تشخیص و نشانه های این اختلال در دوره های اولیه (قبل از 2 سالگی) بسیار ظریف و تعریف آنها با مشکل مواجه است.

نشانه ها و علائم اصلی اوتیسم کدامند؟

- نشانه های اجتماعی از جمله تماس چشمی محدود، استفاده از حرکات یا بیانات چهره ای محدود، ضعف در درک احساسات دیگران، عدم تمایل به ارتباط و بازی با همسالان، مشکل در برقراری و حفظ رابطه ی دوستانه، مشکل در به اشتراک گذاری علایق با سایرین

- مشکلات ارتباطی از جمله عدم تکلم یا ضعف در تکلم، کندی در یادگیری کلام، گفتار غیر معمول (مثل تکرار کلمات)، مشکل در برقراری مکالمه با دیگران، مشکل در تقلید و بازی های نمادین

- رفتار های تکراری از جمله تکرار یک فعالیت یا حرکت ( مثل چرخش، حرکت انگشتان، دست زدن)، علایق محدود و غیر معمول ( مثل صحبت در مورد یک موضوع، تکرار یک بازی و جمع آوری اطلاعات فقط در مورد همان علایق محدود)، استفاده نادرست و غیر معمول از اسباب بازی ها و وسایل( به طور مثال بازی فقط با بخشی از اسباب بازی مثل چرخ ماشین)

- داشتن برخی مشکلات روانی و جسمانی که ممکن است با اوتیسم همراه باشند.

اوتیسم بر نحوه درک کودک شما از جهان تأثیر می گذارد و ممکن است ارتباط و تعامل اجتماعی را دشوار کند. اختلال طیف اوتیسم با مشکلات تعامل اجتماعی ، چالش های ارتباطی و تمایل به انجام رفتارهای تکراری مشخص می شود. با این حال ، علائم و شدت آنها در این سه حوزه اصلی بسیار متفاوت است. روی هم رفته ،ممکن است در برخی افراد در طیف اوتیسم چالش های نسبتاً خفیفی ایجاد شود و در برخی، علائم ممکن است شدیدتر باشد، مانند اینکه رفتارهای تکراری یا نقص زبان گفتاری در زندگی روزمره تداخل ایجاد کند.

میزان شیوع اختلال اوتیسم چقدر است؟

طبق آخرین آمار از سازمان بهداشت جهانی، از هر 270 نفر در سراسر جهان، یک نفر مبتلا به اختلال اوتیسم است. اگر چه میزان شیوع گزارش شده در مطالعات مختلف به طور قابل توجهی متفاوت است. مطالعات همچنین نشان می دهد که شیوع اوتیسم در پسران، چهار برابر بیشتر از دختران است.

اوتیسم چگونه تشخیص داده می شود؟

آزمایش دقیق پزشکی برای تشخیص اختلال اوتیسم وجود ندارد. اوتیسم بر اساس مشاهده ی دقیق رفتار فرزند شما، سابقه ی رشد او و از طریق جمع آوری اطلاعات از شما و سایر افرادی که کودکتان مرتبا با آنها در ارتباط است تشخیص داده می شود. از آنجایی که علائم اوتیسم متفاوت است مسیر های تشخیصی متفاوتی را هم می توان در نظر گرفت. بنابر این فرزند شما ممکن است توسط یکی از این متخصصین تشخیص اوتیسم بگیرد:

درمان اوتیسم

تا این لحظه هیچ درمان قطعی برای اوتیسم شناخته نشده است و اوتیسم یک اختلال مادام العمر است. با گذشت زمان و با روش های درمانی و آموزشی به موقع، میتوان مهارت های کودکان را تا حد قابل قبولی با توجه به توانایی های آنها بهبود بخشید. در مواردی ممکن است افراد به حدی پیشرفت کنند که تشخیص اوتیسم در مورد آنان دیگر صادق نباشد.

نویسنده و گردآورنده: شیما بالائی – کارشناس ارشد روانشناسی